Darowizna i spadek – koniecznie musisz to wiedzieć!

W dzisiejszych czasach coraz większy majątek zostaje przekazany w formie darowizny lub spadku dzieciom, wnukom, czy też innym członkom rodziny. Niestety nieznajomość przepisów i nieprzygotowanie się do tej ewentualności powoduje, że urząd podatkowy nieuchronnie zagarnia część majątku uzbieranego przez lata. W tym artykule dowiesz się jak uniknąć problemów związanych ze spadkiem oraz darowizną. 

DAROWIZNA A SPADEK

Istnieją pewne różnice między darowizną a spadkiem. 

Dziedziczenie jest procesem mniej lub bardziej automatycznym, ponieważ po śmierci osoby jego majątek przechodzi na spadkobierców. To, czy dzieje się to zgodnie z następstwem prawnym, czy też z testamentową wolą spadkodawcy, zależy zasadniczo od tego, czy spadkodawca pozostawił testament.

Darowizna zaś jest czynnie dokonywana, ponieważ to od dawcy zależy, czy odda swoje aktywa za życia, czy też nie. W przeciwieństwie do dziedziczenia, prawa majątkowe nie przechodzą na spadkobiercę po śmierci spadkodawcy, ale najczęściej natychmiast. Zawierając umowę darowizny, darczyńca przenosi wszelkie prawa do przedmiotu na osobę trzecią i czyni go nowym właścicielem. 

USTAWOWE ULGI I ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE OD DAROWIZNY. 

Podatek od darowizn jest należny tylko wtedy, gdy dar przekracza kwotę osobistą.

W przypadku prezentów urodzinowych lub zwykłych prezentów z okazji Świąt Bożego Narodzenia nie ma obowiązku podatkowego od prezentów, gdyż wartość takich prezentów mieści się raczej w dolnym przedziale.

W przypadku prezentów o wyższej wartości może być należny podatek od darowizn. Dzieje się tak, gdy wartość prezentu lub przedmiotowa kwota przekracza prawnie określone zwolnienie. 

W takim przypadku jednak tylko część darowizny, która przekracza zwolnienie podatkowe, podlega opodatkowaniu. Wysokość zwolnienia z podatku od darowizn zależy od relacji między ofiarodawcą a odbiorcą.

 

JAKI WPŁYW MA STOPIEŃ POKREWIEŃSTWA NA KWOTĘ WOLNĄ OD PODATKU?

• małżonkowie i partnerzy tej samej płci – ulga 500 000 euro na osobę – jeśli jest większa, należy zapłacić podatek w wysokości od 7 do 30% 
• nieudokumentowani partnerzy życiowi – ulga 20 000 – jeśli jest większa, należy zapłacić podatek w wysokości od 30 do 50%
• dzieci dawcy – ulga 400 000 euro – jeśli jest większa, należy zapłacić podatek w wysokości od 7 do 30%
• wnuki – ulga 200 000 euro – jeśli jest większa, należy zapłacić podatek w wysokości od 7 do 30%
• dalsza rodzina (siostrzeńcy, rodzeństwo) – ulga 20 000 – jeśli jest większa, należy zapłacić podatek w wysokości od 15 do 43% 

 

JAK ZGŁOSIĆ DAROWIZNĘ DO URZĘDU SPADKOWEGO?

Każdy, kto otrzyma większą kwotę lub fortunę, musi zgłosić to w urzędzie skarbowym w ciągu trzech miesięcy. Zgłoszenie o darowiźnie musi dostarczyć zarówno odbiorca, jak i darczyńca do urzędu skarbowego. Oprócz danych osobowych osób zaangażowanych i przedmiotu darowizny, powiadomienie musi również zawierać związek rodzinny między nimi. W zeznaniu podatkowym darowiznę wpisuje się w przeznaczonym do tego celu formularzu.

 

KIEDY NALEŻY OPODATKOWAĆ SPADEK OD DAROWIZNY W NIEMCZECH?

Jeśli spadkodawca, spadkobierca są zameldowani lub przebywają w Niemczech, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

 

NIEOGRANICZONY OBOWIĄZEK PODATKOWY –  w tym przypadku nie ma znaczenia, gdzie znajduje się majątek spadkodawcy. Jeśli mieszkał w Niemczech, a jego dom wakacyjny znajdował się w Austrii, lub konto bankowe we Włoszech, musi opodatkować cały majątek testamentowy, jako spadek w Niemczech. 

Wyjazd z Niemiec może anulować nieograniczony obowiązek podatkowy.

Należy wyjechać za granicę na okres co najmniej pięciu lat i w tym okresie nie można już mieć miejsca zamieszkania w Niemczech. Ograniczony obowiązek podatkowy pozostaje jednak dla aktywów krajowych.

 

DZIEDZICZENIE Z ELEMENTEM OBCYM

W przypadku spraw spadkowych z powiązaniem zagranicznym należy wyjaśnić, czy do regulacji całego spadku lub do podziału poszczególnych przedmiotów należy stosować niemieckie, czy zagraniczne prawo spadkowe. Zawsze ważne jest, aby określić obowiązujący system prawny z punktu widzenia uczestniczących państw.

Rozróżnia się obywatelstwo i miejsce zamieszkania:

• zasada obywatelstwa

Niektóre państwa, w tym Niemcy, orzekają w sprawach dziedziczenia zgodnie z prawem kraju pochodzenia spadkodawcy (tzw. Zasada obywatelstwa). W przypadku obywatela niemieckiego o jego majątku krajowym i zagranicznym decyduje niemieckie prawo spadkowe. Jego miejsce zamieszkania nie ma znaczenia.

 

• zasada zamieszkania

Niektóre państwa regulują dziedziczenie zgodnie z zasadą miejsca zamieszkania, czyli stosują prawo obowiązujące w kraju ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Obywatele tych krajów, którzy w chwili dziedziczenia mieszkają w Niemczech, są opodatkowani zgodnie z niemieckim prawem spadkowym.

 

CO W PRZYPADKU SPADKU Z NIEMCZECH?

Nie ma porozumienia między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatku spadkowego, to znaczy, że podatek spadkowy musi być zapłacony zarówno w Polsce, jak i w  Niemczech, niezależnie od tego, czy mieszkamy w Polsce, a spadek jest z Niemiec czy odwrotnie.. 

W tej sytuacji trzeba sprawdzić, jakie przepisy prawne regulują opodatkowanie spadków w Polsce, a jakie w Niemczech.

 

CO MOŻNA ZALICZYĆ DO DŁUGÓW I KOSZTÓW OBCIĄŻAJĄCYCH SPADEK?

M.in. koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów oraz poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.

 

CZY MOŻNA UNIKNĄĆ PODWÓJNEGO PODATKU?

Jeśli chodzi o prawo polskie, to spadkobierca musiałby w chwili śmierci spadkodawcy nie być obywatelem Polski,  tzn. nie być polskim rezydentem podatkowym, nie mieć w Polsce miejsca stałego pobytu, albo udowodnić prawo do całkowitego zwolnienia podatkowego z tytułu bliskich więzów rodzinnych. Również na gruncie prawa niemieckiego wysokie kwoty wolne od podatku spadkowego mogą zastosować tylko spadkobiercy z kręgu najbliższej rodziny.

 

Niestety, prawda jest taka, że unikamy rozmów o śmierci, choć nikt z nas tego nie uniknie to jednak ból i obawa utraty bliskiej nam osoby, powoduje, że wykluczamy te myśli, dopóki nie stanie się to faktem, a wtedy może być już za późno. Ustalenie podziału majątku lub przekazanie go, już nawet za życia spadkodawcy zapobiega problemom i wysokim podatkom w późniejszym okresie.